Op vrijdag 9 oktober jl. vond een webinar plaats met als onderwerp “Remote site audits”, op initiatief van de GCP-commissie.

Na een introductie door Eveline Krijger, bestuursvertegenwoordiger van de GCP-commissie, is Coree Forman (Q-Star Consulting) de eerste presentator. Zij bespreekt de huidige wet- en regelgeving wat betreft het uitvoeren van audits op onderzoekslokaties tijdens de Covid-19 pandemie. Dat doet zij aan de hand van de regelgeving van FDA en EMA. Die regelgeving is van een paar maanden geleden, toen het coronavirus pas rond waarde. Toen werd er nog van uit gegaan dat het uitvoeren van audits op onderzoekslokaties op een laag pitje zou komen te staan om te voorkomen dat die lokaties onnodig belast zouden worden of per ongeluk besmet zouden worden tijdens het uitvoeren van een audit. EMA adviseerde om geen audits op onderzoekslokaties uit te voeren en heeft dit advies nog niet veranderd. De FDA blijkt meer open te staan voor mogelijkheden wat betreft de verificatie van studie- en patientendata op afstand.

Inmiddels is duidelijk dat het uitvoeren van audits op onderzoekslokaties weer doorgang vindt, zoals Frank Smeets van GSK als tweede presentator beschrijft. Frank vertelt hoe de overgang van het ter plaatse uitvoeren van audit naar het op afstand uitvoeren van een audit het noodzakelijk maakt dat de lokatie die wordt uitgekozen om te worden geaudit nóg belangrijker is dan voorheen omdat met andere omstandigheden rekening moet worden gehouden, waaronder de plaatselijke wet- en regelgeving: of die het wel toestaat een audit op afstand uit te voeren. Op basis van de aanwezige informatie/data wordt een aantal lokaties uitgekozen.

Lees meer: DARQA webinar “Remote site audits”, 9 oktober 2020

Op vrijdag 25 september jl. vond een webinar plaats met als onderwerp “Serialisatie”,  waarin het hoe en waarom hiervan werd uitgelegd door Mieke Ernst, eigenaresse van Rhijnauwen Consult.

Serialisatie is een relatief nieuwe term in de wet- en regelgeving voor medicijnen op voorschrift die inhoudt dat elk verkocht item een unieke identificatie heeft die wordt gecontroleerd vóór uitgifte van het medicijn aan een patiënt. Doel van serialisatie is de wereldwijde handel in illegale en namaakgeneesmiddelen te stoppen en te voorkomen dat zulke “neppers” aan patiënten worden verstrekt.

De regelgeving voor serialisatie is voor de EU te vinden in Directive 2001/83/EC en Directive 2011/62/EU en bestaat sinds 2019 voor EU lidstaten en Liechtenstein, Noorwegen en IJsland. Er worden qua identificatie eisen gesteld aan de secondaire verpakking, dus niet aan de individuele tabletten en/of capsules, en er moet altijd een “anti tamper device” aan gehangen worden, zodat knoeien met de verpakking niet mogelijk is.

In de EU is er het European Medicine Verification System (EMVS) opgezet waarin fabrikanten/merkhouders hun identificatiecodes moeten aanleveren via de zogenaamde EU hub naar de nationale systemen (National Medicines Verification System, NMVS) van de landen waar het product wordt verkocht. Via het betreffende nationale systeem verifieert de apotheker de code alvorens het product wordt uitgegeven aan de patiënt en als alles klopt wordt de verpakking uitgegeven. Als er een foutmelding komt dat er iets “mis is” met het product mag de verpakking niet worden uitgegeven. Er wordt vervolgens in de hele productie- en aanmeldketen onderzocht waar het “misgegaan” is en of het hier om een vervalsing zou kunnen gaan. Vaak blijkt het dan te gaan om een fout in het proces, bijvoorbeeld wanneer het batchnummer of het verpakkingsnummer niet gevonden wordt in het systeem omdat de data niet is aangeleverd of er een probleem is met de scanner of met handmatige invoer.

Lees meer: DARQA webinar “Serialisatie”, 25 september 2020

Op vrijdag 4 september jl. vond een webinar plaats met als onderwerp “OECD No. 21 Position paper: Possible influences of sponsors on conclusions of GLP studies”,  waarin het recent gepubliceerde OECD No. 21 Position paper nader werd toegelicht door Maaike van Dooren, werkzaam bij Charles River Laboratories Nederland.

Onder leiding van Maaike werden we vlot door het position paper heen geloodst met eerst een uitleg over het doel, de context en de reikwijdte van de richtlijn, de verantwoordelijkheden van de betrokkenen bij het onderzoek en de verschillende manieren waarop de sponsor direct of indirect invloed kan uitoefenen op de uitvoer van het onderzoek.

Uit de aangevoerde context bleek dat de invloed van de sponsor op de resultaten van diverse uitgevoerde GLP-studies soms onevenredig groot was, waardoor de studieresultaten onbetrouwbaar waren. Zo was gebleken dat de sponsor een eigen GLP-testfaciliteit gebruikte in plaats van een gecertificeerde GLP-testfaciliteit, dat de sponsor rechtstreeks contact opnam met de GLP-testfaciliteit in plaats van met de Study Director (studieleider) en dat studieresultaten/rapportages door de sponsor werden veranderd zonder dat de studieleider daar van op de hoogte was of het daar mee eens was.

Op grond van bovenstaande voorbeelden kregen de GLP-inspecteurs het vermoeden dat sponsoren mogelijk hun positie misbruikten om invloed uit te oefenen op het uitgevoerde onderzoek en de resultaten daarvan. OECD No. 21 beoogt dan ook de verwachtingen wat betreft de relatie tussen de sponsor en de testfaciliteit te verduidelijken en te verhelderen.

Vervolgens werd stil gestaan bij de verschillende verantwoordelijkheden van de partijen die betrokken zijn bij de uitvoer van het GLP-onderzoek:

• De sponsor die de studie initieert en ondersteunt met financiële en/of andere middelen en de studie indient bij de regelgevende isntaties.
• De Study Director, werkzaam bij de testfaciliteit, die eindverantwoordelijk is voor de wetenschappelijke validiteit van een studie en de “single point of control” is.
• Het management van de testfaciliteit dat de formele verantwoordelijkheid voor de organisatie en het functioneren van de testfaciliteit heeft, in lijn met GLP-richtlijnen.

Lees meer: DARQA webinar “OECD No. 21 Position paper: Possible influences of sponsors on conclusions of GLP...

Op vrijdag 10 juli jl. vond een webinar plaats met als onderwerp “Virtuele/remote audits en inspecties”,  waarin recente ervaringen van DARQA-leden met het ondergaan of uitvoeren van virtuele/remote audits en inspecties werden gedeeld.

Als eerste kwam Eveline Krijger, werkzaam bij Kite Pharma, aan het woord. Zij heeft recentelijk vanuit Nederland een EMA-inspectie van het hoofdkantoor in de US begeleid. Dit was voor zowel de EMA als voor Kite de eerste virtuele of remote inspectie, wat betekende dat het voor beide partijen nieuw was. Voorafgaand aan de inspectie was door de kwaliteitsafdeling een draaiboek opgesteld met een beschrijving van de logistiek en de virtuele rollen. Tijdens de inspectie werd hier nog het een en ander aan bijgesteld. Aan de hand van onder andere de ervaring met Kite Pharma is in mei de EMA guidance over het uitvoeren van remote inspectie uitgekomen. De ervaring van Kite en de EMA was positief, wat te danken was aan een duidelijke logistieke opzet en een goede samenwerking met de IT-afdeling om alle benodigde systemen beschikbaar en werkbaar te krijgen (vooraf testen!). Duidelijk werd dat het ondergaan van een virtuele inspectie veel van een bedrijf vraagt, vooral op het gebied van flexibiliteit en communicatie en dat deze manier van werken meer tijd vraagt van beide partijen.

Eenzelfde soort ervaring schetste de volgende spreker, Marjolijn Kock, werkzaam bij Charles River. Zij heeft recentelijk enkele remote GLP-audits gehost en liep daarbij tegen vergelijkbare issues aan. Ook hier was de voorbereidingstijd beduidend langer met frequenter overleg met de auditerende klant over wat er nodig was om een succesvolle audit uit te voeren. Naast het zorgen voor goed werkende systemen en een getekende confidentiality agreement was de facility tour hier een van de uitdagingen. Hoe doe je dat? Met behulp van een camera? Daarbij moet je rekening houden met wat er in beeld komt, waarbij het niet te herleiden moet zijn naar bedrijf en locatie maar vooral ook wié er in beeld komt. Daarnaast is ook documentatiebeheer een aandachtspunt; hoe en wanneer deel je de documentatie en hoe ga je om met vertrouwelijke informatie en de privacy wetgeving?

Lees meer: DARQA webinar: Virtuele audits en inspecties